Oto zbiór najważniejszych zasad rugby na wózkach, które pomogą Ci zrozumieć, na czym polega gra, a także podzielić się tym z przyjaciółmi przed meczem!
Pobierz ulotkę i zabierz ze sobą na mecz!
Gra składa się z 8-minutowych kwart. Jeśli gra jest remisowa, pod koniec gry regulaminowej rozgrywane są dodatkowe 3-minutowe dogrywki.
Drużyny mają 12 sekund na wyprowadzenie piłki z własnej połowy na połowę przeciwnika i 40 sekund na zdobycie punktu lub oddanie posiadania. Zawodnik będący w posiadaniu, musi odbić lub podać piłkę w ciągu 10 sekund od jej otrzymania.
Aby podać piłkę, zawodnik może ją rzucić, przetoczyć, wybić lub odbić.
Kopanie piłki jest niedozwolone.
Sport ten rozgrywany jest przez mieszane drużyny mężczyzn i kobiet.
Zawodnicy zdobywają punkty, przenosząc okrągłą piłkę przez linię bramkową przeciwnika przynajmniej dwoma kołami swojego wózka.
Pole gry to boisko o twardej nawierzchni o wymiarach 28 m na 15 m (rozmiary boiska do koszykówki).
W środku boiska znajduje się okrąg o promieniu 1,80 m.
Na każdym końcu boiska znajduje się strefa (1,75 m x 8 m) z 8-metrową linią bramkową, oznaczona pachołkami.
Drużyny składają się z 12 zawodników, z których czterech jednocześnie może być na boisku.
Zmiany zawodników muszą być sygnalizowane i nie mają limitu.
Wszyscy zawodnicy posiadają częściową dysfunkcje rąk i nóg. Są klasyfikowani za pomocą systemu punktowego, mierzącego funkcjonalne zdolności fizyczne. Każda osoba jest oceniana od 0,5 do 3,5 pkt – im niższa przyznana wartość, tym większe ograniczenie aktywności.
Czterech zawodników na boisku nie może przekroczyć sumy ośmiu punktów. Wyjątkiem są zawodniczki – drużyna otrzymuje bonus w postaci dodatkowego 0,5 punktu za każdą.
Zawodnicy z punktacją od 0,5 do 1,5 – tzw. niskopunktowcy z reguły na boisku pełnią role defensywne, natomiast zawodnicy od 2,0 do 3,5 tzw. wysokopunktowcy ofensywne.
Graczy można łatwo odróżnić po wózkach. Wózki ofensywne są krótsze, z małymi zderzakami i zaokrąglonymi skrzydłami. Dzięki temu mogą zawracać i manewrować w ciasnych przestrzeniach.
Obronne wózki są dłuższe i mają szeroki zderzak z przodu, zaprojektowany tak, aby uderzać i przytrzymywać wózki przeciwnika.
Uderzanie i blokowanie jest stosowane zarówno przez drużyny w defensywie jak i ofensywie, aby zatrzymać zawodnika z piłką lub stworzyć przestrzeń na bramkę. Niedozwolone są zagrania niebezpieczne np. uderzenie zawodnika od tyłu, popychanie, przetrzymywanie, uderzanie rękoma – skutkiem może być kara lub strata piłki.
– maksymalna wysokość siedziska to 53 cm
– punkt zderzania wózka powinien znajdować się na wysokości 11 cm
– szerokość zderzaka to 20 cm
– maksymalna średnica kół to 70 cm
– ostre części wózka muszą być zabezpieczone
Błędy związane z czasem dotyczą drużyny atakującej. Karą za przekroczenie przepisów związanych z limitem czasowym jest strata piłki i przyznanie jej drużynie przeciwnej. Wyróżniamy następujące błędy związane z czasem:
– Błąd 10 sekund w strefie: zawodnik ataku podczas gry przebywa zbyt długo (więcej niż 10 sekund) w strefie.
– Błąd 10 sekund na wybicie piłki: zawodnik ma 10 s na wznowienie piłki z linii bocznej lub końcowej.
– Błąd 10 sekund bez kozła: zawodnik posiadający piłkę musi raz na 10 sekund wykonać kozioł.
– Błąd 12 sekund: drużyna ma 12 sekund na wyprowadzenie piłki z własnej połowy.
– Błąd 40 sekund: drużyna ma 40 sekundy na przeprowadzenie akcji i zdobycie punktu.
Rola klasyfikatora zaczyna się już około dwóch lub trzech dni przed turniejem, gdy przyjeżdżają zawodnicy. Przechodzą oni odpowiednie testy medyczne i funkcjonalne, tzw. techniczne, czyli testy sportowe poza boiskiem. Następnie podczas turnieju, klasyfikator bacznie obserwuje zawodników i weryfikuje, czy to jak się zachowują, jest adekwatne z tym, co prezentowali podczas testów mięśniowo – technicznych. Obserwacja w trakcie gry jest zakończeniem klasyfikacji. Obserwacja może trwać od jednego do nawet kulki meczów, w zależności od poziomu skomplikowania przypadku zawodnika.
Rugby na wózkach powstało w latach 70. ubiegłego wieku. Za twórców tej dyscypliny uważa się trzech Kanadyjczyków, pochodzących z miasteczka Winnipeg. Dwóch z nich – Duncan Campbell i Jerry Terwin – będąc tetraplegikami, nie mogli w pełni realizować swoich sportowych ambicji w koszykówce. Tym samym, wespół z Benem Harnishem profesorem architektury, projektującym obiekty rekreacyjne dla osób z niepełnosprawnościami, postanowili stworzyć odpowiednią dla siebie dyscyplinę sportową, nazywaną pierwotnie MURDERBALL (morderczą piłką).
Pierwsze Narodowe Mistrzostwa Kanady odbyły się w 1979 roku. W 1981 roku Brad Mikkelson zaprezentował grę w USA, i zmienił nazwę gry na Quad Rugby. Pierwszy mecz w Stanach Zjednoczonych pomiędzy drużynami North Dakota i Minnesota odbył się w 1982 roku podczas Narodowych Zawodów na Wózkach (National Wheelchair Games) w Marshall.
Rugby na wózkach rozwijało się początkowo intensywnie w Kanadzie i USA. Pod koniec lat 80. Quad Rugby zaprezentowano w Wielkiej Brytanii, a w 1989 roku odbył się pierwszy międzynarodowy turniej z udziałem Kanady, USA i Wielkiej Brytanii. W styczniu 1990 roku powstał Międzynarodowy Komitet Organizacyjny Rugby na Wózkach. W tym samym roku Quad Rugby zaprezentowano na Światowych Igrzyskach Sportowych Paraplegików w Stoke Mandeville, a w 1993 roku utworzono Międzynarodową Federację Rugby na Wózkach.
W listopadzie 1995 roku w Nottwil w Szwajcarii odbyły się pierwsze Mistrzostwa Świata Rugby na Wózkach, które od roku 1998 rozgrywane są co 4 lata. W tym samym roku Rugby na Wózkach otrzymało status dyscypliny paraolimpijskiej, dzięki czemu, w Atlancie (1996) znalazło się w programie jako dyscyplina pokazowa. Od Igrzysk w Sydney (2000) rugby na wózkach jest medalową dyscypliną paraolimpijską.
Do Polski rugby na wózkach dotarło w 1997 ze Szwecji za pośrednictwem Fundacji Aktywnej Rehabilitacji (FAR) – organizacji pozarządowej zajmującej się rehabilitacją osób po urazach rdzenia kręgowego. Od roku 1999 Polska systematycznie uczestniczy w Mistrzostwach Europy. W roku 2001 powstała Polska Liga Rugby na Wózkach, która nieco ponad dekadę później stała się największą ligą świata. W historii polskiego rugby warto odnotować dwukrotny udział Reprezentacji Polski w mistrzostwach świata w 2010 w kanadyjskim Vancouver oraz w 2018 roku w Sydney w Australii.